NVIDIA RTX 4090 İncelemesi – Performans ve Oyun Testleri Nasıl?

Ekran kartı dünyası için yeni bir çağ başladı. NVIDIA, performans sıçraması yapmasını beklediğimiz yeni nesil ekran kartları için tanıtımını gerçekleştirdi. Yeni nesilde şimdilik gördüğümüz en güçlü model ise NVIDIA RTX 4090 oldu.

Bir anda RTX 30 serisini geri plana atmamıza neden olan yeni amiral gemisi hakkında merak edilen de çok fazla şey var. “Performansı ne kadar yüksek?”, “Oyun performansı ne durumda?”, “Eski nesle göre ne kadar daha güçlü?” gibi cevap bekleyen birçok soru ile karşı karşıyayız. NVIDIA RTX 4090 incelemesi ile tek tek merak edilen sorulara cevap bulacağız.

Kart hakkında anlatılacak çok şey var. Performans ve oyun testlerimizden de söz edeceğiz. Haliyle uzun bir inceleme yolculuğu olacak. Bu nedenle hiç zaman kaybetmeden incelememize geçelim ve şu yeni devi yakından tanıyalım.

NVIDIA RTX 4090 ile Gelen Yeni Mimari Yapısı ve Detaylar

Yeni ekran kartları, beraberinde yeni bir mimari yapısını da getirdi. Zaten performans sıçramasını da yeni mimari yapısına borçluyuz diyebiliriz.

RTX 40 serisinde göreceğimiz yeni mimari, Ada Lovelace mimarisi. Adını ünlü bir İngiliz matematikçiden alan yeni mimari, TSMC 4N sürecine dayanıyor. Yeni mimaride GPU biriminde, 76  milyar transistör kullanıldığını görüyoruz.

Yeni Nesil RT Çekirdekler

Tabii ki değişen tek şey transistör sayısı değil. Birçok noktadan yeni mimari, Ampere (RTX 30 serisinin mimarisi) mimarisine göre geliştirilmiş durumda.

Bu gelişimi gördüğümüz ilk nokta, yeni nesil RT çekirdekleri. Ampere mimarisinde 2. nesil RT çekirdekleri kullanılıyordu. Ada Lovelace mimarisi ise 3. nesil RT çekirdeklerine geçiş yapıyor.

Yeni nesil RT çekirdeklerinin en büyük artısı ise 2 kata kadar daha iyi bir ışın izleme performansı sunulmasını sağlamaları. Bu da demek oluyor ki ışın izleme özelliği kullanıldığı zaman hem daha iyi görüntüler hem de daha yüksek FPS değerleri göreceğiz.

Tam bu noktada yeni bir teknoloji daha devreye giriyor. Ada Lovelace mimarisi, SER yani Shader Execution Reordering teknolojisini de beraberinde getirmekte. Kazandırdığı performansa geçmeden önce gelin şu SER teknolojisini biraz açalım.

SER ( Shader Execution Reordering) Teknolojisi Ne Sağlayacak?

Işın izleme teknolojisinin geçerli olduğu bir sahnede, çok sayıda materyale çarpan ışınların etkisinin hesaplanması gereklidir. Haliyle Shaders (gölgelendiriciler) için yüksek oranda verimsiz bir iş yükü oluşmakta.

SER teknolojisi, verimsiz iş yüklerinin daha verimli bir şekilde, öncelik sırasına göre dinamik olarak sıralanmasını sağlıyor ve uçtan uca ışın izlemeli görüntü oluşturma performansı arttırmak adına, shaders performansının artmasını sağlıyor. Daha verimli çalışma sayesinde, performans ve kare hızlarında artış görüyoruz. Söylenene göre SER ile %44’e varan performans artışları yaşanacak.

Opaklık Mikro Harita Motoru (OMM)

Yeni nesil RT çekirdeklerinin artılarından biri. Yeni RT çekirdekler, Opaklık Mikro Harita yani OMM içermekte. OMM, RT çekirdeklerinin düzensiz olan nesnelerin ışınlardan nasıl etkileneceğini daha verimli bir şekilde anlamasını sağlıyor ve işleri kolaylaştırarak, iş yükünü azaltıyor. Haliyle özellikle parçacıklar gibi dokularda daha hızlı ışın izleme performansı elde ediliyor.

Yer Değiştirmiş Mikro Ağ (DMM)

Gelelim bir diğer artıya. DMM motoru yine yeni RT çekirdeklerinin, önemli özelliklerinden biri. DMM motoru, 20 kata kadar daha az BVH depolama alanıyla, 10 kata kadar daha yüksek hızlarda BVH oluşturma performansı sunuyor.

Bu sayede de ışın izleme konusunda performans sorunlarına neden olan, geometrik olarak karmaşık sahnelerin gerçek zamanlı bir şekilde ışın izlemesinin elde edilmesi sağlanıyor.

Yeni Nesil Tensör Çekirdekler

Yeni mimarinin önemli artılarından devam ediyorum. Ada Lovelace mimarisinde, tensör çekirdeklerinde de yeni nesle geçiş yapıldı.

Artık 4. nesil Tensör çekirdekleriyle karşı karşıyayız. Yeni tensör çekirdekleri eski nesle göre, tensör matris işlemlerini 2 katına kadar daha verimli hale getiriyor. Özellikle DLSS performansında daha iyi sonuçlar alınması sağlanıyor.

8.nesil NVENC AV1 Kodlayıcı

Ada Lovelace GPU, 8. nesil çift Nvidia AV1 kodlayıcılara sahip. Yeni kodlayıcı, H.264 ile karşılaştırıldığı zaman %40 daha iyi verimlilikte, AV1’de içeriklerin kodlanmasını sağlıyor. Diğer bir avantaj ise çift kodlayıcı kullanılıyor olması. Bu sayede tek işi bölerek çift çıkış olarak çalıştırmak mümkün olacak.

Yeni çift kodlayıcı sayesinde, gerçek zamanlı 8K 60 FPS değerlerine kadar içerik kaydedilebildiğini göreceğiz.

NVIDIA RTX 4090 modelinde kullanılan yeni mimarimiz için bazı önemli yeniliklerden söz etmiş olduk. NVIDIA RTX 4090 incelemesine devam edeceğiz ama önce donanım özellikleri açısından Ada ve Ampere mimarisini de bir karşılaştırmak istiyorum.

Kaçırmayın: RTX Remix için Merak Edilen Tüm Detaylar

Çekirdek sayıları ne kadar değişmiş ya da saat hızları ne kadar farklı gibi soruların cevaplarını da vermek adına, hemen aşağı bir tablo ekliyorum. Eski mimari ile yeni mimari arasındaki karşılaştırmayı tablodan görebilirsiniz.

Ada Lovelace Mimarisi vs Ampere Mimarisi

Mimari kısmını böylelikle geçiyorum. Yeni mimari konusunda merak ettiğiniz ekstra sorular varsa, hemen yorumlara geçebilirsiniz. 🙂 Hadi biz artık ekran kartına geçelim.

NVIDIA RTX 4090 Founders Edition Tasarım İncelemesi

İncelemede kullandığımız model, Nvidia imzalı olan Founders Edition modeli. ASUS, Gigabyte gibi üreticilerin özel modelleri tasarımsal açıdan ve soğutma çözümleri noktasında biraz daha farklı yapıda olabilir. Biz değerlendirmemizi NVIDIA temel modeli üzerinden yapacağız.

Kartın tasarımına baktığımız zaman yine dev bir modelle karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz. 3 slotlu bir tasarımın kullanıldığı ekran kartı, 61 mm değerine sahip. Zaten görsellerde de anlayacağınız gibi kart bir hayli kalın. Uzunluk ve genişlik değerlerini de verelim. NVIDIA RTX 4090 Founders Edition, 304 mm uzunluk ve 137 mm genişlik ölçüleriyle geliyor.

Kartın genel tasarım yapısına baktığınız zaman ise sanki RTX 3090 Ti modelinden bir farkı yokmuş gibi hissediyorsunuz. Yukarıda da söylediğim gibi evet tasarım dilinde çok büyük bir fark söz konusu değil. Fakat birebir olarak aynı tasarım kullanılmamış.

Fan kanatlarında ve kart üzerindeki çizgilerde bazı değişimler görüyoruz. Özellikle fan kanatlarında yapılan tasarım değişikliğini direkt olarak fark edebiliyorsunuz.

Yeni fan tasarımı ile hava akışı da %15-20 oranında iyileştirilmiş. Soğutma performansına ek bir artı sağlanmış. Görsel açıdan farkı daha iyi görmeniz adına, iki modelin de görsellerini hemen aşağı ekliyor olacağım.

Gelelim güç girişlerine. Güç konektörlerinde eski nesle veda ettiğimizi söyleyebiliriz. Kartın üst kısmında yeni güç konektörünü görüyoruz. 12 pinli bu konektörü kullanmak için özel bir kablonun da kutuya eklendiğini belirtelim.

Dönüştürücü kablo, 4 adet 8 pini karta uyacak şekilde tek pine dönüştürüyor. Tabii ki tekrar hatırlatalım ki bu Founders Edition versiyonunda gördüğümüz yapı.

• Portlar:  1 adet HDMI ve 3 adet DisplayPort
• Fan: 12 cm çift fan. Çapraz yerleşimli fan yapısı devam ediyor. Kanat tasarımı değişmiş.

RTX 4090 Tüm Teknik Özellikler ve Ek Detaylar

Yavaş yavaş test bölümüne doğru ilerliyoruz. Öncesinde kartın teknik özellikleri için de bir değerlendirme yapalım ve kağıt üzerindeki bilgileri sizlerle paylaşalım.

NVIDIA RTX 4090 modeli, yeni mimarinin AD-102 GPU birimine dayanıyor. AD-102 GPU biriminin altını çizmek lazım.

Zira mimari kısmında paylaştığım tabloya bakacak olursanız Ada, 18.432 CUDA çekirdeğine kadar destekliyor. Fakat AD-102 GPU biriminde yani NVIDIA RTX 4090 modelinde 16.384 CUDA çekirdeği var. Bu da demek oluyor ki tüm kapasiteyi kullanacak, daha üst bir model (RTX 4090 Ti gibi) görebiliriz. İhtimal dahilinde.

RTX 4090 modelinde yer alan CUDA çekirdek sayısını değerlendirdiğimiz zaman ise RTX 3090 Ti modeline göre bir sıçrama olduğunu görüyoruz.

RTX 3090 Ti ekran kartında, 10.752 CUDA çekirdek kullanılmıştı. Yeni mimari tam da bu kısımda farkını net olarak gösteriyor. Başta dediğimiz gibi bir performans sıçraması söz konusu. Çekirdek miktarındaki artışı gördüğümüz zaman, neden bu denli bir performans sıçraması olduğunu daha iyi anlıyoruz.

Bellek tercihine geçtiğimiz zaman ise bir değişim göremedik. Yine GDDR6X bellekler karşımıza çıkıyor. NVIDIA RTX 4090 modelinde 24 GB GDDR6X bellek var. Bellek arayüzünün de 384 bit olması, bellek bant genişliğinde de bir değişim olmadığını gösteriyor.

Buradaki asıl fark ise önbellek kısmında karşımıza çıkıyor. NVIDIA RTX 4090, tam 72 MB L2 önbelleğe ve 16 MB L1 önbelleğe sahip. RTX 3090 Ti modelinde ise sadece 6 MB L2 önbellek ve 10.5 MB L1 önbellek vardı. Özellikle L2 önbellek miktarındaki artışın dikkat çekici olduğunu görüyorsunuz.

Gelelim saat hızları konusuna. NVIDIA RTX 4090, yeni mimari ve daha yüksek CUDA çekirdek ile beraber saat hızları konusunda da daha iyi. Yeni ekran kartı 2.230 MHz temel saat hızı ve 2.520 MHz boost saat hızı sunuyor. Saat hızı konusunda da net olarak bir sıçrama olduğu ortada.

Güç Tüketimi Durumu

Beni en çok etkileyen kısımlardan biri burası oldu diyebilirim. Yeni ekran kartları tanıtılmadan önce güç değerleri konusunda çok fazla iddia vardı. 800W değerleri bile gündeme gelmişti. Ama öyle olmadığını gördük.

NVIDIA RTX 4090, 450W değeriyle geliyor. 3090 Ti modeli de 450W değeriyle geliyordu. Performans artışına karşın 450W değerinin korunuyor olması da güzel. 4nm üretim sürecinin getirdiği verimliliği de net olarak hissettiğimiz kısımlardan biri.

NVIDIA RTX 4090 için Karşılaştırmalı Teknik Özellik Tablosu

Diğer tüm teknik özellikler için de karşılaştırmalı bir tabloyu hemen aşağı ekliyorum. Tablodan hem tüm teknik özellikleri görebilir hem de eski amiral gemisi serisine karşı ne denli bir sıçrama olduğunu anlayabilirsiniz.

DLSS 3.0 Özellikleri ve Yeni Teknolojinin Artısı

NVIDIA RTX 4090 incelemesi için performans ve oyun testlerine sadece bir adım kaldı. Kartın özellikle oyunlarda nasıl bir performans verdiğini değerlendirmeden önce, yeni ekran kartıyla beraber sunulan DLSS 3.0 teknolojisine de dokunmak gerekecek.

Aslında tanıtımdan sonra DLSS 3.0 teknolojisi için detayları paylaşmıştık. Fakat daha anlaşılır olması adına, bu kez biraz daha basit bir şekilde yeni teknolojiyi değerlendireceğiz.

DLSS’nin Çalışma Mantığı Ne?

Yeni sürümden söz etmeden önce sistemin kısaca ana mantığını anlatalım. DLSS ile oyunlarda ilk aşamada düşük çözünürlükle işleme yapılıyor. Bu aşamada devreye yapay zeka giriyor ve işlenen görüntülerin daha yüksek bir çözünürlüğe ölçeklenmesi sağlanıyor. Yani görüntü kalitemiz çok bozulmadan, performans konusunda ciddi bir artış yakalamış oluyoruz.

DLSS 3.0 ile Neler Değişti? Fark Ne?

DLSS 3.0, yeni kareler oluşturabilmesiyle öne çıkıyor. Önceki ve sonraki iki kare analiz ediliyor ve yapay zeka, iki kare arasına yerleşecek yeni bir kare oluşturuyor. İşte burada yeni kare oluşturulurken, donanımsal optik akış hızlandırıcı birimlerinden yararlanılıyor. Optik akış hızlandırıcılar, sahnelerdeki sürekli devam eden hareketlerin hesaplanmasını sağlayarak en uygun yeni ara sahnenin oluşturulmasına imkan veriyor.

Yeni kare oluşumu üzerinden çalışan DLSS 3.0 sistemi, anlattığımız bu yapı sayesinde oyunlarda 4 kata kadar daha iyi performanslara ulaşılmasını sağlamakta. Zaten testler sırasında da bunu net olarak göreceğiz.

NVIDIA RTX 4090 Oyun ve Performans Testleri Nasıl?

Geldik incelememiz için en kritik olan kısma. Kağıt üzerinde tüm bilgileri yukarıda gördük. Evet yeni ekran kartları teknik açıdan çok iddialı. Peki test sonuçlarında aynı iddia devam ediyor mu? Bakalım.

Test Sistemi

• İşlemci: AMD Ryzen 9 7950X
• GPU: NVIDIA RTX 4090
• RAM: 2×16 32 GB DDR5 6600 MHz
• Anakart: ASUS ROG X670E Hero
• PSU: ASUS ROG Thor 1000W 80+ Platinum
• İşletim Sistemi: Windows 10

 RTX 4090 3DMark Fire Strike Extreme Testi

İlk büyük farkı bu testte görüyoruz. Yeni ekran kartı tam 43.098 skor alarak, teste zirveye yerleşiyor. İkinci sırada yer alan AMD Radeon RX 6900 XT ise 26.892 skorunu elde ediyor. Aradaki farkı düşündüğümüz zaman, sonuçlar gerçekten dikkat çekici.

Eğer devreye RTX 3090 Ti modelini sokacak olursak, makas daha da açılıyor. Zira aynı testten RTX 3090 Ti modeli 24.780 skoru aldı.

RTX 4090 3DMark Time Spy Extreme Testi

Aslında tablo çok değişmiyor. Yine performans testlerinde makas bir hayli açık. Birinci tabii ki RTX 4090 ekran kartı. Söz konusu ekran kartı testten 19.211 skorunu alıyor. İkinci sırada yer alan ve bir dönem harikalar yarattığını söylediğimiz RTX 3090 Ti modeli ise 11.183 skoruna ulaşıyor.

Aradaki performans farkını düşünecek olursak, kral öldü yaşasın yeni kral diyebiliyoruz. 🙂

RTX 4090 Oyun Testlerinde Nasıl?

Performans testleri bir yana, oyun odaklı bir ekran kartından söz ettiğimiz için tabii ki oyun testleri de önemli. En iddialı oyunlarda kartın test sonuçlarını değerlendirdik.

Tabloları aşağı ekliyorum ama şunu da belirtelim ki tüm testler 4K ve en yüksek ayarlarda. Ayrıca DLSS 3.0 performansını değerlendirmek adına bazı oyunlar için ön erişim hakkı aldığımızı ve testlerimize bu oyunları da eklediğimizi belirtelim.

God of War  

A Plague Tale Requiem

Apex Legends

Metro Exodus Enhanced Edition

Sniper Elite 5

Fortnite

Elden Ring

Spiderman Remastered

Red Dead Redemption 2

Forza Horizon 5

Rainbow Six Siege

Valorant

Far Cry 6

Deathloop

RTX 4090 Sıcaklık Testi

Sıcaklık değerlerini paylaşacağım ama tasarım kısmında söz ettiğimiz bir detayı hatırlatmam gerekiyor. Testlere soktuğumuz kart RTX 4090 Founders Edition modeli. Soğutma performansı başarılı diyebiliriz ama özel modellerin daha iyi soğutma çözümleri olacaktır.

Yük Altında Harcanan Güç Değeri Testi

Güç tüketiminde kartın eski nesillere göre avantajlı olduğunu söylemiştik. İşte bunu gösteren bir güç testi yaptık. Tüm sistemin gücünün hesaba katıldığı testte, yük altında maksimum 702 Watt gibi değerleri gördük.

Tüm sistem gücünün hesaba katıldığı ve yük altında test yapıldığı düşünülecek olursa, güç tüketimi konusunda bu değerler oldukça iyi değerler. NVIDIA RTX 4090 takılı sistemler için iyi bir 850W PSU yeterli olacaktır diyebiliriz.

NVIDIA DLSS Feature Testi / DLSS 3.0 vs DLSS 2.0 Karşılaştırması

NVIDIA RTX 4090 için oyun ve performans testlerini de tamamladık. Dilerseniz artık son sözlerimize ve yorumumuza gelelim.

Son Sözler ve Değerlendirme

RTX 4090 incelemesi için sona geldik. Giriş kısmında, “ekran kartı dünyasında yeni bir çağ” ifadesini kullanmıştık. Performans ve oyun testlerine baktığımız zaman, gerçekten RTX 40 serisiyle beraber yeni bir dönem başladığını görüyoruz.

Özellikle oyunlar için konuşacak olursak, çok iddialı yapımlarda bile 4K’da 100-150 FPS’lerin üzerine çıkılmaya başlanmış durumda. DLSS 3.0 artısı, ışın izleme üzerinde yapılan iyileştirmeler gibi detaylar da düşünüldüğü zaman, ekran kartlarında bir level daha değişti yorumunu yapabiliriz.

Merak Edebileceğiniz Sorular

DLSS 3.0, Eski Ekran Kartlarını Destekleyecek mi?

DLSS 3.0 teknolojisi için RTX 40 serisine yerleştirilen, optik akış hızlandırıcı donanımları kullanılıyor. Bu nedenle RTX 30 serisi de dahil olmak üzere, eski ekran kartlarında DLSS 3.0 desteği olmayacak.

DLSS 3.0 Ekstra Bir Gecikmeye Neden Olmayacak mı?

DLSS 3.0, önceki ve sonraki kareleri değerlendirerek, arada yeni bir kare oluşturuyor. Haliyle sahnenin 3 karesinin olması ek bir gecikmeye neden olabilir. Nvidia burada özel bir çözüm kullanmış. Nvidia Reflex, sisteme dahil edilmiş ve gecikme süresi en aza indirilmiş.

DLSS 3.0, DirectX 11 ile Çalışacak mı?

DLSS 3.0, yeni kare oluşturma temeline dayanan bir teknoloji. Bu nedenle yeni kare oluşturmaya olanak veren DirectX 12 sürümünün olması zorunlu olacak. DirectX 12 destekli oyunlarda yeni teknolojiyi kullanabileceğiz.

DLSS 2.0 Desteği Devam Ediyor mu?

Evet. DLSS 3.0 teknolojisinin, RTX 40 serisine özgü olduğunu söylemiştik. Eski ekran kartlarını kullananlar için de DLSS 2.0 teknolojisinin desteği devam edecek. Geliştirmeler de göreceğiz.

DLSS 3.0 için Oyun Desteği Ne Durumda?

Yeni teknoloji ilk duyurulduğu zaman, 35 oyuna ve ek olarak birkaç uygulamaya destek verildiği açıklandı. Zaman içerisinde oyun desteğinin artmasını bekliyoruz. DLSS genel olarak oyun desteği konusunda çok hızlı teknolojilerden bir tanesi. Nvidia bu konuda iyi çalışıyor.

RTX 4090, 4K Oyunculuğuna mı Hitap Ediyor?

Evet. Oyun testlerinde de gördüğünüz gibi 4K için elde edilen FPS değerleri hayran bırakacak cinsten.

RTX 4090 Ti Modeli Gelir mi?

Net değil. Planlanıyor olabilir. Zira RTX 4090, Ada mimarisinin tüm sınırlarını kullanmıyor. Daha yüksek CUDA çekirdeğine sahip modeller gelebilir. Ama net bir açıklama yok.