4K’yı Anlama Rehberi ve 4K İçin Gerekenler

“4K Video ve filmleri izleyebilmek için neler yapmamız gerekli, kimler 4K’yı destekliyor, bizleri neler bekliyor ?” sorularının cevaplarını bu rehberde veriyoruz. PC Hocası olarak bu tür rehberleri her ay yayınlamaya devam edeceğiz.

4K’YI NE KADAR TANIYORUZ ?

Abi, “4K işte yani televizyonda görüntüyü HD’den daha iyi gösteren teknoloji daha ne olabilir ki ?” diyebilecek belki binlerce kişi bulabiliriz. Ancak 4K diğer adı ile Ultra HD, kısa hali ile UHD teknolojisinin kısaltılmış halidir. 1080p Full HD çözünürlüklerin yerini alan bu teknoloji artık ev ve sinema sistemleri için aranan özellikler haline geldi. Kameralarda yaşanan megapiksel ve işlemcilerde yıllarda izlemiş olduğumuz GHz kavramı yarışlarında olduğu gibi, daha yüksek çözünürlüklü ekranlara yönelik de ciddi talepler oluşmaya başladı.

Kimi zaman AVM’lerin vitrinlerinde 4K yayın yapan televizyonları gördüğümüzde nasıl iç çekiyorsak, Türkiye pazarında da 2016’nın ilk çeyreklerinden itibaren 4K görüntü sistemleri sıradanlaşmaya başlayacak. Peki 4K ile kaç piksel geliyor ve 1080p Full HD‘ye karşı nasıl bir değişim yaşanıyor ?

Öncelik olarak 4K teknolojisinin çok net bir tanımı bulunmuyor. Sinema dünyasında 4K yıllardır kullanılırken, 4096 x 1744 pikselden 4096 x 3072 piksele kadar görünen çözünürlüğü ifade ediyor. Farklı en ve boy oranları yüzünden yükseklik değeri değişebiliyor. Öte yandan, bugünkü tüketici teknoloji dünyasında 4K ve UHD denildiği zaman tam olarak 3840 x 2160 pikseller göz önünde canlanıyor.

Neden böyle bir fark var peki ?

Çünkü 3840 x 2160 piksel, mevcut 1080p standardındaki genişlik ve yüksekliğin tam iki katına çıkartılmasından ibaret. Bu şekilde televizyonlarda kullanılan 16:9 en boy oranı değişmeden, çözünürlük dört katını fırlamış oluyor. Yani böyle bir geçiş en mantıklı çözüm yolu.

EKRANDAKİ PİKSEL SAYISINI ARTTIRMAK NE KADAR ANLAMLI ?

Genel anlamda daha iyi sonuçlar elde edildiği düşünülüyor ama ekrandaki piksel sayısını arttırmak gerçekten anlamlı mı sizce ? Bugünkü ekranların çoğu, hangi açıdan ya da mesafeden bakarsanız bakın, pikselleri ayırt edemeyeceğiniz kadar net bir teknoloji ile donatılmıştır. Bu yüzden 1080p Full HD ile 4K ekrana baktığınızda arasındaki farkı fark etmeniz aslında o kadar da kolay değil.

 4K teknolojisinin avantajlı olduğu alan ise yeni nesil gelişmiş HDR ekranlardır. Tüm bu kapsamlı açıklamaların ardından eğer kendinizi hazır hissediyorsanız 4K ekran teknolojisine geçip geçmeme konusunda biraz daha ilerlediniz diyebiliriz. Şimdi dilerseniz bu konuya bir dalış yapalım.

4K’YA GEÇMELİ MİYİM ?

Öncelik olarak akla “4K’nin anlam ifade etmesi için ne kadar geniş olmalı ?” sorusu gelmelidir. 8.2 milyon ve üstü piksellerin bir araya getirdiği avantajı fark edebilmek için 60 inç genişliğindeki bir ekrana yaklaşık 1,5 metre mesafeden bakmak gerekir. Ekran ne kadar geniş olursa, pikselleri daha uzak mesafeden seçebilirsiniz. 55 inçten küçük ekranlar için 4K’ye geçmenin fazla bir getisi ya da avantajı olmayacaktır.

Ne de olsa bu kadar büyük bir ekranı masanızın üstüne yerleştirip LCD monitör gibi kullanamayacaksınız. Öte yandan ise LG’nin yaptığı bir araştırmaya göre televizyon satışlarının % 66’lık kısmı 55 inç modellerden oluşmakta. Yakın gelecekte ise 55 inçten küçük televizyonların 4K desteği sunması beklenmiyor. 4K destekli PC monitörleri daha çok ilgi görüyor doğal olarak.

Dört katına kadar çıkan piksel sayısı eğer ilginizi çekmediyse, 4K video çekimlerinin sadece çözünürlük artışı ile kalacağını sanmayın. Dijital cihazların 4K kalitesine sahip video çeki yapmasını tahmin ettiğinizden daha güç olabilir.

4K DESTEKLEYEN KAYNAKLAR

Ne yazık ki şuan için piyasada 4K destekli televizyon sayısı oldukça az miktarlarda seyrediyor. Şuanda akla gelen ilk 4K akış seçeneği YouTube tabii ki. Çoğu 4K televizyon ile gelen kablolu veya kablosuz internet bağlantısı sayesinde YouTube gibi kaynaklardan doğrudan içerik alınabilirken, bu gibi akış servisleri içerisinde yer alan içerikler genelde sinema filmi veya TV dizisi değil, bir kaç dakikalık introlar veya demo görüntülerden ibaret.

Günümüzde PC kullanıcılarının 4K akış servislerini web tarayıcı olarak kullanarak izlemesi mümkün değil, çünkü tarayıcılar bu duruma izin vermiyor. Muhtemel anlamda gelecekte ilgili siteler ve uygulamalar güncellenerek bu konuda bizlere çözümler sunacaklar.

“BU NE PERHİZ, BU NE LAHANA TURŞUSU ?”

Henüz Türkiye’de hizmet vermeyen ünlü film akış servisi Netflix, 4K video akışı için saniyede 3 MB veri indirirken, 16 Mbps internet hızına ihtiyaç duyuyor. Türkiye’de ise evlerin %72’sinde internet hızı 8 Mbps’yi geçmiyor. Hal böyle olunca insan “bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu” demekten kendini alı koyamıyor. Bu yüzden ister istemez Ultra HD sınırlaması devreye giriyor.

Tabii ki Türkiye’de Tivibu, netd, tvyo gibi akış servislerinin hiçbirisi bırakın 4K’yı, şimdilik 1080p bile desteklemedikleri gibi, önde gelen yabancı servisler yavaş yavaş 4K desteğini sunmaya başladılar.

4K BLU-RAY: PİKSELDEN DAHA FAZLASI

4K Blu-Ray diskleri bu yıl bitmeden kullanıma sunulacağını tahmin ediyoruz. Yılın başlarında CES fuarında 4K oynatma özelliği olan diskler yeni nesil HEVC/H.265 codec’i ile kodlanarak çok daha yüksek verimli sıkıştırma yapabilecek. Zaten HEVC’nin açılımı “yüksek verimli video kodlama” olarak biliniyor.

Bu gelişmiş sıkıştırma yöntemine paralel olarak Blu-Ray disklerin kapasitesi 25 veya 50 GB’dan 66 veya 100 GB’a kadar çıkartılacak. İşte Fiziksel medyanın internet üzerindeki akışı bu noktada karşımıza çıkıyor. Yeni disklerdeki fimler geniş renk aralığı, daha iyi kontrast ve daha yüksek kare hızı avantajına da sahip olacak.

TÜRKİYE’DE 4K

Şubat ayı içerisinde TRT 4K kanalı uydu üzerinden şifresiz test yayınına başladı. Bu yayını izlemek için 4K uyumlu bir uydu alıcı ve TV gerekiyor tabii ki. Kanalın test aşamasından ne zaman çıkacağı ise açıklanmış değil. Bunun içerisinde şimdilik Türkiye’de 4K yayın yapan veya yapacağını açıklamış bir televizyon kanalı yok.