32-Bit ve 64-Bit Windows Arasındaki Fark Nedir?

Gündelik hayatta kullandığımız Windows işletim sistemine yakından baktığımızda, Home ya da Pro gibi farklı sürümlerin ön plana çıktığını görmekteyiz. Her ne kadar bu sürümlerin de kendi içerisinde farkı olsa da, Windows sürümlerini ayıran başka bir faktör daha bulunuyor. 32-Bit mi yoksa 64-Bit mi?

Bilgisayar teknolojileri ve işletim sistemleri ile yakından ilgileniyorsanız az çok 32-Bit ya da 64-Bit işletim sistemi gibi kavramları duymuşsunuzdur. Her ne kadar genel geçer bilgilerle şu daha iyidir desek de, bu iki ana mimarinin özel detayları bulunuyor. Gelin bu detaylara yakından bakalım.

32-Bit ve 64-Bit

Bilgisayar sistemlerinde mimarinin 32-Bit mi yoksa 64-Bit mi olduğu, bilgisayarın içerisinde bulunan işlemci ile ilgilidir. Çoğu bilgisayar işlemcisi, bu iki kategoriden birine dahilken, son yıllarda 32-Bit mimariden çok 64-Bit mimarinin desteklendiğini görmekteyiz. Bunun en önemli sebebi, 64-Bit mimarinin çok daha güçlü olması ve çok daha fazla bilgiyi tutup işleyebilmesidir.

Bu iki mimarinin arasındaki farkı anlamak için, makine dili hakkında bilgi sahibi olmamız gerekir. Bilindiği gibi gündelik hayatta kullandığımız ondalık sistemler, makine dilinde ikili sayılar olarak iş görür. Yani 0 ya da 1. İşte 32-Bit ve 64-Bit sistemler de bu ikili sayılar kullanılarak anlaşılabilir.

32-Bit boyutunda bir sayı 2^32 ya da 4,294,967,267 olası adrese dayanır. Buna karşılık 64-Bit boyutunda bir sayı, 2^64 yani 12,446,744,073,709,551,616 olarak karşılık bulur. 32-Bit mimaride 4 milyar byte yani yaklaşık 4 gigabayt veri bulunurken, 64-Bit mimaride 18 quintillion byte yani 18 milyar gigabayt veri bulunabilir. Bu da iki mimari arasındaki büyük farkı açıklamak için oldukça yeterli.

Temel anlamda iki mimarinin de farkını anladık. Peki Windows üzerinde bu iki mimarinin farkı nedir?

Windows’da 32-Bit ve 64-Bit Farkı

Eğer 64-Bit işlemciye sahipseniz, bu işlemcinin mimari gücünden yararlanmak için Windows’un 64-Bit sürümünü kullanmanız gerekir. Her 64-Bit işlemci, 32-Bit işletim sistemlerine destek verir. Ancak 32-Bit işlemci ile 64-Bit bir işletim sistemi kullanamazsınız. Yani uyumluluk sadece geriye doğru işliyor.

Temelde Windows’da 32-Bit ve 64-Bit farkını iki noktada görebiliriz. Birincisi, herhangi bir 32-Bit Windows sürümü en fazla 4GB RAM’e destek verir. Yani 32-Bit Windows olan bilgisayarınızda RAM’inizin 8, 16 ya da 32 olması herhangi bir anlam ifade etmez. İşletim sistemi, RAM’in sadece 4GB’ını kullanabilir. 64-Bit işletim sisteminde ise böyle bir sınırlama yoktur. 4GB ve üzeri RAM kullanmanıza destek verilir.

Diğer fark ise, Windows sisteminin dizininde bulunan Program Files klasörüdür. Genelde yüklenen çeşitli yazılımlar bu ana dizinde depolanır. Eğer 32-Bit Windows işletim sisteminiz varsa, yüklemeleriniz Program Files klasöründe görünür. 64-Bit sistemlerde ise bu klasöre ek Program Files (x86) klasörü bulunur. Bu durum, 32-Bit mimarili bir yazılımın, 64-Bit bir sisteme göre farklı yazma metoduna sahip olmasından kaynaklanıyor.

Programlar, bazı DLL gibi dosyalarda bulunan bilgilere ulaşmak istediğinde, Program Files klasörüne bakar. Bu yüzden Windows, bu klasörleri ayrı saklıyor. 32-Bit bir program, 64-Bit bir DLL ile ne yapacağını bilemediği için, bu ayrım gerçekleştiriliyor.

Öte yandan Windows’da 32-Bit x86, 64-Bit ise x64 adı ile anılır. İlk Windows sürümleri 16-Bit ile çalışıyordu ve 32-Bit Windows, 16-Bit yazılımlara destek sunuyordu. Ancak 64-Bit Windows, 16-Bit desteği sunmuyor.

Yazılımlarda 32-Bit ve 64-Bit Farkı

Bazı yazılım geliştiricileri, kullanıcılar için 32-Bit ya da 64-Bit yazılımlar sunabilirler. Buna göre de işletim sisteminize uygun olanı seçip kurmanız gerekir. Eğer 64-Bit Windows’a sahipseniz, yükleyeceğiniz tüm yazılımlardan mümkün mertebe 64-Bit olanları tercih edin. Ancak 64-Bit yazılımı olmayan uygulamalar için de 32-Bit kullanmanız,herhangi bir sorun teşkil etmez.

64-Bit programlar, üst düzey hızlı çalışmazlar. Sadece, 64-Bit mimarisinin sunduğu güvenlikten yararlanmayı ve kullanılabilir RAM kapasitesinin 4GB’tan fazla olmasına imkan tanırlar. Bu yüzden 32-Bit sürümlü yazılımlara göre 64-Bit yazılımlar daha istikrarlı ve verimlidir.

Çoğu firma ürettiği yazılımlar için 64-Bit ya da 32-Bit sürüm farkını sürüm notlarında paylaşır. Kimi zaman özellikler kısılabilir ya da içerikler farklı olabilir. Ancak genel olarak tüm yazılımlar mimari bazında hemen hemen aynı içeriği sunar. 

Windows Sistemimin Mimarisini Nasıl Öğrenirim?

Genel olarak Windows’un 32-Bit ve 64-Bit sürümleri arasındaki farkı anlattıktan sonra hangi sürümü kullandığınızı nasıl bulacağınızdan bahsedelim.

Windows 10 kullanıyorsanız, Başlat’a sağ tıklayarak Sistem’e giriş yapın. Ayrıca Ayarlar>Sistem>Hakkında yolunu da takip edebilirsiniz. Burada Cihaz Özellikleri başlığını göreceksiniz. Hemen altta yazan Sistem Türü başlığında işletim sisteminizin hangi mimariye sahip olduğunu öğrenebilirsiniz.

Windows 7 ve önceki sürümlerde ise Başlat menüsünde bulunan Bilgisayar’a sağ tıklayıp Özellikler’i seçin. Gelen pencerede sistem bilgilerinizi ve işletim sisteminizin türünü görebilirsiniz.

Son olarak mimari yükseltmek isterseniz, işlemcinizin mimari ile uyumluluğunu kontrol ederek, uygun mimarili yazılımı sıfırdan kurma yolu ile bunu gerçekleştirebilirsiniz.